یکی از شایعترین علتها برای مراجعه به پزشک و نگرانی والدین تب در فرزندشان است اما حقیقت این است که در اغلب موارد چنین نگرانی هایی کاملا بی مورد است. وقتی دمای زیر بغل در هنگام صبح بالاتر از ۳۶.۸ درجه سانتی گراد و در هنگام عصر و شب بالاتر از ۳۷.۳ درجه سانتیگراد باشد، واژه تب به کار برده می شود. بیش از ۹۰ درصد موارد علت تب، تنها یک عفونت ویروسی ساده است. پاسخ دادن یا ندادن تب به استامینوفن معمولا نمی تواند به تشخیص علل مهم از علل غیر مهم تب کمک کند.

آیا تب برای کودک مشکلی ایجاد می کند؟

اغلب موارد پاسخ به این سوال منفی است. تب علامتی از واکنش سیستم ایمنی بدن کودک به عامل بیماری زا است. تب نشان می دهد که سیستم ایمنی کودک شما کارش را بدرستی انجام می دهد و بروز آن می تواند به کوتاه کردن دوره بیماری کمک کند. اغلب کودکان با تب تشنج نمی کنند و تب آسیبی به مغز نمی رساند. حتی اگر کودکی با تب دچار تشنج شود، این تشنج در بیشتر موارد کوتاه استو به مغز آسیبی نمی رساند . بسیاری از مراجع علمی دادن منظم تب بر به یک کودک سالم دچار تب را لازم نمی دانند.

کدام موارد تب نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند؟

تب در شیرخوار زیر ۳ ماه

تب همراه با گریه مداوم و غیر قابل کنترل

تب به همراه بی توجهی کودک به محیط اطراف، خواب آلودگی غیر معمول یا شیر نخوردن

تب همراه با دانه های ارغوانی روی پوست بدن

تب بهمراه سفتی یا درد گردن

تب همراه با تنفس تند یا سخت، سرفه های شدید، خشن یا خشک

تب و گلودرد

تب و اختلال در بلع

تب و درد گوش

تب در همراهی با استفراغ مکرر

تب و درد شدید شکمی

تب و حرکت ندادن یک عضو یا راه نرفتن یا تورم مفصل

تب همراه با درد حین دفع ادرار یا کاهش حجم ادرار

تب همراه با قرمزی و تورم ناحیه ای از پوست بدن

تب در همراهی با تشنج

تب پایدار بیش از ۳ روز متوالی

 تب بالای ۴۰ درجه

در بقیه موارد بهتر است تب کودک با داروی ضد تب کنترل شود و سپس در زمان مناسب به پزشک مراجعه شود.

برای کنترل تب در منزل چه کارهایی می توان انجام داد؟

• اجتناب از پوشاندن لباس زیاد به کودک تبدار مگر در صورت وجود لرز
• تشویق به استراحت بیشتر  کاهش فعالیت
• خوراندن مایعات بیشتر به طفل
• دمای منزل را بین ۲۱ تا ۲۴ درجه نگه دارید
• اجتناب از بدن شویه ( بدن شویه تاثیر علمی ثابت شده در کاستن تب ندارد و می تواند باعث ایجاد لرز در کودک شود)
• استفاده از استامینوفن با دوز درست و فواصل زمانی صحیح ( دو برابر وزن درصورت استفاده از قطره و نصف وزن در ص.ورت استفاده از شربت)
• استفاده از ایبوپروفن با دوز درست و فواصل زمانی صحیح با معده پر( یک چهارم تا نصف وزن برای شربت)

در صورت بروز لرز در کودک تبدار چه کارهایی می توان انجام داد؟

این موارد لازم است با پوشاندن لباس به کودک و گرم نگه داشتن وی، لرز را متوقف کرد و همزمان از داروهای ضد تب با دوز مناسب استفاده کرد. معمولا تب و لرز بعد از نیم ساعت با روش فوق کنترل می شودو سپس می توان پوشش کودک را کاهش داد.

منبع :

 Fact sheet about fever for parent Queensland children hospital

Parent guide to feverish child NHS

نویسنده:

دکتر مینو سعیدی. متخصص کودکان و نوزادان

ویراستار علمی:

دکتر سیدناصرالدین مصطفوی، فوق تخصص بیماریهای عفونی کودکان

عضو هیئت علمی گروه کودکان دانشکده پزشکی اصفهان